بازار خودرو طی دو سه ماه اخیر با رشد عجیب قیمت مواجه بوده است. بسیاری تصور می‌کردند با افزایش تولید و عرضه خودرو از سوی خودروسازان داخلی و روی روال افتادن و قطعی‌شدن بحث واردات، شاهد کاهش قیمت در بازار خودرو خواهیم بود، اما به نظر می‌رسد زور دلار و تورم از همه این موارد بیشتر است و تا زمانی که ارزش ریال در حال افت باشد و تورم در اقتصاد کشور دیده شود، خبری از کاهش و تعدیل قیمت خودرو در بازار نخواهد بود. طی هفته‌های اخیر قیمت برخی خودروهای داخلی به رکوردهای جدیدی دست پیدا کرده است. شاید اگر سال گذشته کسی صحبت از خودرو داخلی با قیمت ۷۰۰میلیون تومان می‌کرد، باعث تعجب می‌شد؛ اما امروز شاهد روند رو به رشد قیمت برخی خودروها هستیم و بعید نیست طی ماه‌های آینده قیمت برخی خودروهای داخلی به ۸۰۰میلیون تومان هم دست پیدا کند. این‌که در این شرایط، آیا عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند کمکی به بازار خودرو کند یا خیر و همچنین بحث این‌که آینده بازار چگونه خواهد بود را با مسیح فرزانه، فعال و کارشناس بازار خودرو در میان گذاشتیم. وی معتقد است که شوک جدید قیمتی در بازار خودرو از ابتدای ماه آینده اعمال خواهد شد.
ابتدا درخصوص وضعیت بازار خودرو با توجه به افزایش قیمت دلار توضیح دهید.
حال و هوای ماه‌های اخیر بازار خودرو کشور بدین صورت است که تعداد فروشنده به نسبت خریدار را شاید بتوان به‌جرات ۹ به یک تخمین زد. عملا حتی مصرف‌کنندگان واقعی که تا چندین سال خودرو را در تملک خود نگه می‌دارند هم به دلیل تلاطم و عدم ثبات قیمتی در بازار با تشدید سردرگمی و تشکیک برای حضور در بازار برای خرید مواجه شده‌اند. در این بین دو دسته هنوز در بازار حضور دارند؛ یکی فعالینی هستند که طبق بیزنس خود همیشه در بازارند و به‌دور از نوسان‌گیری به معاملات محدود خودرو می‌پردازند که بخشی از این معاملات نه بین آن‌ها و مصرف کننده واقعی، بلکه بین همکاران فعالشان رخ می‌دهد و اصطلاحا از آن به‌عنوان معاملات دست‌رشته‌ای یاد می‌شود. گروه دوم افرادی هستند که البته تعداد آن‌ها نیز این روزها پس از خروج عظیم سرمایه از بورس و افزایش ریسک خرید سکه و ارز با سرمایه‌های خردتری که امکان خرید ملک را برای آن‌ها فراهم نمی‌کند، برای سرمایه‌گذاری راهی بازار خودرو شده‌اند که حال یا در قرعه‌کشی‌ها شرکت می‌کنند یا خرید نقدی می‌کنند و خودرو را برای مدتی در پارکینگ نگه می‌دارند یا به اشتباه درگیر بازی نوسان‌گیری شده و در اکثر مواقع موفق به سود کردن هم نمی‌شوند و بعضا ضرر هم می‌کنند. عده‌ای هم به نسبت سرمایه‌شان دراین بازار سراغ خودرو کارکرده می‌روند و در این جابه‌جایی سعی می‌کنند سود کنند. در یک کلمه وضعیت بازارخودرو مثل دیگر بازارهای سرمایه‌ای درگیر دو کلمه است: رکود تورمی! یعنی معاملات در پایین‌ترین حد خود و افزایش لحظه‌ای قیمت در بالاترین حالت خود قرار دارد که بارزترین نمونه آن رسیدن قیمت پژو۲۰۶ تیپ۲ در همین لحظه مصاحبه به عدد ۳۸۵ تا ۳۹۰ میلیون تومان است. خاطرم است در اواخر بهار امسال به صراحت گفتم؛ اگر سیاست‌های کلان اقتصادی و نگاه دولت به صنعت خودرو اصلاح نشود، در پایان عمر چهارساله دولت جدید رسیدن قیمت پژو۲۰۶ به ۶۰۰میلیون تومان اصلا دور از انتظار نیست. بنابراین بازار خودرو درگیر افزایش شدید قیمت‌ها آن هم به‌صورت لحظه‌ای است و در این شرایط خرید و فروش بسیار سخت است.
طی هفته‌های اخیر شاهد رشد عجیب قیمت خودرو و بسیار بالاتر از رشد دلار بوده‌ایم. چرا این جهش رخ داده است و تا کجا ادامه پیدا خواهد کرد؟
بخشی از قیمت خودرو و کالاهای سرمایه‌ای شبیه به این، به قیمت ارز ارتباط مستقیم دارد. به‌هم خوردن چرخه عرضه‌وتقاضا و از طرفی نرخ تورم افسارگسیخته که دولت طبق یکی از آخرین آمارهایش به ۴۳ تا ۴۷ درصد اشاره کرده، اصلا با واقعیت همخوان نیست و این تورم به نظرم نزدیک به ۷۰ درصد است. مورد بعدی به نظرم چاپ پول بی‌پشتوانه است که مثل یک سم کشنده بازارهای سرمایه‌ای و مشتری را دچار آشفتگی می‌کند. در کنار همه این‌ها، اینچنین کالاهایی بخشی از قیمت خود را متاثر از شرایط سیاسی و رخدادهای کشور تنظیم می‌کنند. حال شما همه این موارد را کنار هم بگذارید. به نظرتان آیا ب‌ام‌و سری۷ ایندیویژوال ۱۶میلیاردی یا ساندرو استپ‌وی ۸۰۰میلیونی و همین‌طور به پایین، قیمت‌های عجیبی دارند؟ با این شرایط، خیر؛ به هیچ وجه. این افزایش قیمت‌ها ترمزی ندارد. به اضافه این‌که معتقدم قیمت کنونی ۳۷هزار تومان ارز، ارزش واقعی دلار نیست و اگر شما دقیق‌تر بازار خودروهای وارداتی را مانیتور کنید، متوجه قیمت واقعی حال حاضر ارز در کشور می‌شوید. به نظرم بازار خودرو مثل دیگر بخش‌های اقتصادی رها شده است.
آیا تا پایان سال شاهد رسیدن قیمت خودروهای داخلی به رکوردهای جدید و عبور از سقف ۷۰۰ یا ۸۰۰ میلیون خواهیم بود؟
اگر شما همین حالا قصد خرید ساندرو استپ وی صفر مدل ۹۸ را داشته باشید، باید ۸۰۰میلیون تومان پول پرداخت کنید. البته بخشی از قیمت کاذب این خودرو به دلیل توقف تولید آن هم هست که به لطف کاغذپاره تلقی‌شدن تحریم‌ها حاصل شده است. این موضوع را نیز اضافه کنم که تا اوایل دی‌ماه انتظار یک افزایش قیمت دیگر وجود دارد و شب عید هم با وجود همه این رکودها در بخش‌های کلان و خرد اقتصادی، همیشه شرایط بازار رو به بالا بوده و امسال هم همین شرایط با اوضاع حادتر خواهد بود.
به طور مشخص آیا واردات خودرو می‌تواند بر سامان‌دهی بازار خودرو تاثیر داشته باشد؟ با توجه به رشد عجیب در قیمت خودروهای داخلی آیا واردات تاثیری در این بخش هم خواهد داشت؟
مثال علنی و عامیانه این ماجرا این است که واردات به‌نظرم اثر خود را از دست داده و دقیقا مثل ماجرای برجام شده است. یعنی نه قیمت ارز، نه تورم، نه سیاست‌های اقتصادی (اگر اصلا نگاه عمیق اقتصادی در کشور وجود داشه باشد!) و نه این طرح غیرحرفه‌ای و پر ایراد و محدود واردات که خود رانت و گرانتی ایجاد می‌کند، هیچ‌کدام این اجازه را نمی‌دهند تا اگر در خوشبینانه‌ترین حالت خودروهایی که روی بیلبورد تبلیغ می‌شوند پایشان به کشور باز شود، بتوانند سبب افت قیمت شوند. در کل بحث باز شدن و باز نشدن واردات خودرو و قیمت این قبیل خودروها ارتباطی به خودروهای داخلی ندارد و هر کدام راه خود را می‌روند.
عرضه خودرو در بورس و کشف قیمت خودروهای داخلی و البته وارداتی چه تاثیری در بازار داشته است؟ این تاثیر مثبت بوده یا منفی؟
این داستان فقط برای این بود که وزارت صمت بتواند راهی برای فرار از قیمت گذاری دستوری شورای رقابت پیدا کند و بگوید در جایی مثل بورس خریدار و فروشنده شفاف با هم در تماس هستند و این کالا با یک قیمت منطقی معامله می‌شود. اگرچه کلا به‌شخصه عرضه خودرو در بورس را کاری اشتباه و نادرست می‌دانم که نه کمکی به کاهش قیمت کرد و نه خواهد کرد و نه کمکی به تنظیم بازار می‌کند.
